Thực hành các phép tu từ: Phép điệp và phép đối

câu 2. bài tập ở nhà

a) tìm ba ví dụ có điệp từ, điệp câu nhưng không có giá trị tu từ.

b) tìm ba ví dụ trong những bài văn đã học có phép điệp.

c) viết một đoạn văn có phép điệp theo nội dung tự chọn.

trả lời:

a) loại điệp từ không có màu sắc tu từ có thể thấy xuất hiện phổ biển ở các bài văn:

Xem thêm: Thạc sĩ trong Tiếng Anh là gì: Định Nghĩa, Ví Dụ Anh Việt

– anh ấy uống nhiều, nói nhiều và hát nhiều nữa.

– văn học giúp ta nhận thức cuộc sống, văn học còn chắp cánh ước mơ.

– tôi yêu thương with người phương nam, yêu cái nắng gió phương nam.

b) PHÉP điệp ượC Dùng khá pHổ Biến Trong Các tac pHẩm vĂn học, ặc biệt là trong thơ (các bài ca dao; đoạn trych trychn ơnd dặn người and nguyễn du…).

video of 1:

– Điệp từ:

người ta đi cấy lấy công

tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề

trông trời, trông đất, trông mây

trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm

trông cho chân cứng đá mềm

trời yên bể lặng, mới yên tấm long

(ca dao)

– Điệp ngữ:

Đảng ta đó, trăm tay nghìn mắt

Đàn em ta đây xương sắt da đồng

Đảng ta muôn vạn công nông

Đảng ta muôn vạn tấm long niềm tin.

(tố hữu)

– Điệp cấu trúc:

+ tre xung phong vào xe tăng đại bác. tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. tre hi sinh để bảo vệ with người. tre, anh hùng lao động! tre, anh hùng chiến đấu!

+ ai co súng dùng súng. ai có gươm dùng gươm, ai không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. ai cũng phải ra sức chống thực dân pháp cứu nước.

c) nên chọn kiểu văn miêu tả, văn thuyết minh hoặc văn nghị luận để viết đoạn văn. khi viết những câu văn có phép điệp cần lưu ý để tránh nhầm lẫn với việc điệp từ, điệp câu nhưng không có giá tị.

tham khảo một số đoạn mẫu sau:

(1) cái nắng mùa hạ luôn là cái nắng tuy chói chang nhưng lại có một hương vị riêng. Với nhiều người, cr lẽ khi nhắc về nắng ngày hè luôn nghĩ ngay về cai oi ả, nóg nực của nó, nhưng với tôi, đó làii nắng mà che tay ể mang ế nắng hè thường đến sớm, mỗi tinh mơ thức dậy, nắng đã chói chang khắp các with hẻm ngõ xóm. nắng chảy trên những chiếc lá xanh mơn mởn, lấp ló trong những vòm lá có tiếng chim hót, tiếng ve kêu lanh lảnh. nắng tinh nghịch cùng chú mèo ngoài sân đang vờn bắt những chùm nắng. nắng lấp lánh trên dòng song quê hương như khoác lên cho nó tấm áo dát vàng dát bạc. nắng trường trên vai những bác nông dân đang cày ruộng trên cánh động rộng lớn. và nắng cũng là những dải hoàng hôn ánh hồng sau lũy tre làng khi ngày tàn. nắng hè, mang một phong vị riêng, một niềm vui riêng khi những ngày mùa hạ ược tắm ao, nô đùa bên mái đnh, chạy dọc trê đ đ đ -cá, the. món trái cây lạnh ngọt mat. nắng, tuy giản đơn mà lại chất chứa những niềm vui như vậy.

=> phép điệp từ: “nắng”.

(2) quê hương với mỗi người lại là những định nghĩa khác nhau, còn quê hương với tôi lại là những gỬ bình gŧn. quê hương là dòng song đỏ nặng phù sa, quanh co, êm đềm như dải lụa đào quấn quanh xóm làng. quê hương là cánh đồng lúa chín vàng với những bông lúa nặng trĩu hạt, đung đưa trong gió, tỏa hương lùa ngào ngạt trong không gian. quê hương là bên nước, sân đình với những đêm trăng sáng, ngồi nghe bà kể chuyện cổ tích, những đêm trung thu rước đèn quan hàmà ngõ, xá. và quê hương cũng là những buổi chiều nô đùa trên đê làng, chạy theo con diều tuổi thơ bay xa tít tắp đến tận chân trời. “Quê hương mỗi người chỉ một/như là chỉ một mẹ mà thôi”, đúng vậy, quê hương yên bình, là nơi nuôi dưỡng tâm hồn ta, cho tình yêu thương, nâng ỡ ta tr nhất. có lẽ, dù sau này, khi đi đu xa, tôi cũng sẽ không bao giờ có thể quên đi quê hương, nơi lưu giữ những kỷ niệm tuổi thn thương mà yêu.

=> phép điệp từ: “quê hương là…”

ii. luyện tập về phép đối

câu 1. Đọc những ngữ liệu (1), (2, (3), (4) trong sgk trang 125,126 và trả lời câu hỏi:

a) Ở ngữ liệu (1) và (2), anh (chị) thấy cách sắp xếp từ ngữ có gì đặc biệt ? sự phân chia thành hai vế câu cân đối được gắn kết lại nhờ những biện pháp gì ? vị trí của các danh từ (chim, người ; tổ, tông,…), các tính từ (đói, rách, sạch, thơm,…), các động từ (có, diệt, trừ,…) ạo with th thế nào ?

b) trong ngữ liệu (3) và (4) có những cách đối khác nhau như thế nào ?

c) tìm một số ví dụ về phép ối trong hịch tướng sĩ (trần hưng ạo), ại cáo bình ngô (nguyễn trãi), truyện kiều (nguyễn du ƺn) và thƻn. Đọc một vài câu đối mà anh (chị) nhớ được.

d) phát biểu định nghĩa về phép đối.

trả lời:

a) ngữ liệu (1) và (2) đều có cách sắp xếp từ ngữ cân đối giữa hai vế trong một câu. mỗi câu đều có hai vế, mỗi vế đều có ba từ. hai vế cân đối được gắn kết với nhau nhờ phép đối.

vị trí của các danh từ (chim, người/tổ, tông…) các tính từ (đói, rách, sạch, thơm…), các động từ (có, diệt, trừ…) tạo ến thĻ᩻n chúng những vị trí giống nhau xét về cấu tạo ngữ phap của mỗi vế (ví dụ hai danh từ “chim” và “người” ều ứng ở vị trí ầu mỗi vế; hahi aunt thuh t àu ứu ứng ở vị trí ầu mỗi vế; hai aunt thi thi thuh “” “” “” “” “” “” “” “” “” “” “” “” “” “” “” “” ” “” “” “” “” “” “” “” “” “” “” “” “” ha “” “” “” ha “” “” đứng ở vị trí cuối mỗi vế;…).

b) trong ngữ liệu (3) và (4) có những cách đối khác nhau:

– ngữ liệu (3) sử dụng cách tiểu đối trong một câu (khuôn trăng đầy đặn / nét ngài nở nang, mây thua nước tóc / tuyết nghưu da).

– ngữ liệu (4) sử dụng cách đối giữa hai câu (rắp mượn điền viên vui tế nguyệt / trót đem thân thế hẹn tang bồi.u the cối.

c) ta có thể tìm thấy trong hịch tướng sĩ của trần quốc tuấn; bình ngô đại cáo của nguyễn trãi; truyện kiều của nguyễn du rất nhiều câu văn sử dụng phép đối. vi dụ:

– hịch tướng sĩ:

+ trăm thân này phơi ngoài nội cỏ / nghìn xác này gói trong da ngựa;

+ hoặc lấy việc chọi gà làm vui đùa / hoặc lấy việc đánh bạc làm tieu khiển / hoặc vui thú ruộng vườn / hoặc quyến luyêh vợc;…

Xem thêm: Hmm là gì? Giải thích ý nghĩa thực sự của Hmm trên facebook

– bình ngô đại cáo:

+ việc nhân nghĩa cốt ở yên dân / quân điếu phạt trước lo trừ bạo;

+ gươm mài đá, đá núi phải mòn / voi uống nước, nước sông phải cạn;…

– truyện kiều: gươm đàn nửa gánh / non song một chèo; người lên ngựa / kẻ chia bào…

– thơ Đường luật của bà huyện thanh quan:

nhớ nước đau lòng with cuốc cuốc

thương nhà mỏi miệng cái gia gia

(qua đèo ngang)

– một người thợ nhuộm chết. vợ ông ta đến nhờ cụ tam nguyên yên Đổ làm cho một đôi câu đối. nguyễn khuyến viết như sau:

+ thiếp kể từ khi lá thắm se duyên, khi vận aunt, lúc cơn đen, điều dại, điều khôn nhờ bố đỏ

+ chàng dưới suối vàng có biết, vợ má hồng, with răng trắng, tím gan tím ruột với trời xanh.

<p chỉnh và hài hòa trong cách diễn đạt để hướng đến làm nội bật nội dung ý nghĩa nào đó.

câu 2. phân tích các ngữ liệu ở mục 2 (sgk trang 126) và trả lời câu hỏi:

a) phép đối trong tục ngữ có tác dụng gì ? vì sao người ta không thể thay được những từ trong đó (ví dụ: nhiều người muốn thay bán và mua)? phép đối phải dựa vào những biện pháp ngôn ngữ nào đi kèm (vần, từ, câu) ?

b) vì sao tục ngữ ngắn mà khái quát được hiện tượng rộng, người không học mà cũng nhớ, không cố ý ghi lạ i mà vẫn đưn?

trả lời:

a. tục ngữ là những câu nói hết sức cô đọng, ngắn gọn và thường được sử dụng phép đối. tục ngữ đúc kết những kinh nghiệm trong lao động sản xuất, trong ứng xử xã hội.

– phép đối trong tục ngữ có tác dụng làm cho người đọc, người nghe dễ nhớ, dễ thuộc.

– từ ngữ sử dụng trong tục ngữ hầu như không thể thay được vì mỗi câu tục ngữ đều mang tính cố định giống cthưhàng, ỻhƑáng. hơn nữa, tục ngữ sử dụng phép đối rất cân chỉnh, không thể có một từ khác thay vào mà tính cân chỉnh của phép đốt hƒt

– PHÉP ốI TRONG TụC NGữ THườNG đi kèm với các biện phapp ngôn ngữ như: thường gieo vần lưng (tật/ thật), từ ngữ dùng mang giá tu từ từ trị tu tu (ẩn dụ, so yeah)… câu ngắn và thường tỉnh lược các bộ phận…

b) tục ngữ là những câu rất ngắn nhưng vẫn khái quát ược hiện tượng rộng, người không học mà cũng nhớng cố ý ghi lại mà vẫn ược lưu Truyền. sở ĩ có ược điều đó là vì cách diễn ạt của tục ngữ ược chọn lọc, gọt giũa, có vần, có ối, nghe một lần là nhớ quó.

câu 3. bài tập ở nhà

a) tìm mỗi kiểu đối một ví dụ.

b) ra một vế đối cho các bạn cùng đối, kiểu như:

tết đến, cả nhà vui như tết

trả lời:

a) có nhiều kiểu đối: đối thanh điệu; đối từ loại; đối ngữ nghĩa…

ví dụ:

– kiểu đối thanh:

+ chim có tổ/ người có tông: (“tổ’’ – thanh trắc / “tông”, thanh bằng).

+ Ăn cây nào / rào cây ấy, uống nước / nhớ nguồn. (trắc đối bằng)

– kiểu đối chọi về nghĩa: gần mực thì đen / gần đèn thì sáng: (mực – xấu / đèn – tốt).

– kiểu đối từ loại:

+ Đói cho sạch /rách cho thơm: (các từ có cùng từ loại đối với nhau: đối – rách; sạch – thơm).

+ chó treo/ mèo đậy (chó / mèo (danh từ); treo / đậy (động từ)).

b) có rất nhiều cách ra vế đối, cần tham khảo thêm câu đối của các bậc nho sĩ xưa để học tập cách ra vế đối và p>

video:

tết đến, cả nhà vui như tết.

xuân về, khắp nước trẻ cùng xuân.

(đối ý và đối thanh)

hoặc:

tết đến, cả nhà vui như tết.

xuân về, trường lớp ngát hương xuân.

-/-

—tỔng kẾt—

• sau khi học xong bài thực hành này, các em đã được củng cố và nâng cao kiến ​​thức về phép điệp và phép đối trong việệt dụng vi.
• có kỹ năng nhận diện, phân tích cấu tạo và tác dụng của phép điệp và phép ối và có khả năng sử dụng ược các phép tu từ thiẫ có.
• thấy được vẻ đẹp của tiếng việt để yêu quý, tôn trọng và giữ gìn sự trong sáng của tiếng việt.

Đăng bởi: thpt lê hồng phong

chuyên mục: giáo dục

Tham khảo: Đàn Violin